Główną przyczyną retinopatii cukrzycowej jest długotrwały, wysoki poziom cukru we krwi. Schorzenie to dotyka zarówno osoby z cukrzycą typu 1., jak i typu 2. Ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej może zwiększać kilka czynników, w tym:

• Czas trwania cukrzycy: Im dłużej pacjent choruje na cukrzycę, tym większe jest ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej.
• Nieprawidłowa kontrola poziomu cukru we krwi: Nieprawidłowo kontrolowany poziom cukru we krwi zwiększa ryzyko wystąpienia wszystkich powikłań cukrzycowych, w tym retinopatii.
• Nadciśnienie tętnicze: Nadciśnienie tętnicze może uszkadzać naczynia krwionośne w siatkówce oka.
• Wysoki poziom cholesterolu: Wysoki poziom cholesterolu we krwi może przyczyniać się do uszkodzeń naczyń krwionośnych.
• Ciąża:  Kobiety w ciąży chore na cukrzycę narażone są na większe ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej.
• Palenie tytoniu: Palenie może zwiększać ryzyko powikłań cukrzycowych.

We wczesnych stadiach retinopatia cukrzycowa może nie powodować żadnych zauważalnych objawów. Właśnie dlatego regularne badania oczu mają kluczowe znaczenie dla osób z cukrzycą. W miarę postępu choroby objawy mogą obejmować:

• Niewyraźne widzenie: Częsty objaw, w którym widzenie staje się niewyraźne lub rozmyte.
• Ciemne plamy lub męty: Niewielkie, ciemne męty w polu widzenia.
• Zmiany widzenia: Widzenie, które zmienia się z niewyraźnego na wyraźne i odwrotnie.
• Zaburzenia widzenia kolorów: Trudności z rozróżnianiem kolorów lub widzenie niewyraźnych kolorów.
• Utrata wzroku: W zaawansowanych stadiach retinopatia cukrzycowa może powodować znaczną utratę wzroku.

Wystąpienie któregokolwiek z tych objawów powinno być sygnałem, by natychmiast zgłosić się do okulisty.

Diagnozowanie retinopatii cukrzycowej obejmuje kompleksowe badanie oczu przez okulistę lub optometrystę. Zazwyczaj wykonuje się następujące badania:

• Badanie ostrości wzroku: Polega na pomiarze jakość widzenia z różnych odległości.
• Badanie oczu z rozszerzeniem źrenic: Do oczu podaje się krople służące rozszerzeniu źrenic, co umożliwia lekarzowi zbadanie siatkówki i nerwu wzrokowego pod kątem oznak uszkodzenia.
• Angiografia fluoresceinowa: W ramię wstrzykuje się specjalny barwnik, a następnie wykonuje się zdjęcia. Krążący w naczyniach krwionośnych oka barwnik ujawnia wszelkie nieszczelności lub blokady.
• Optyczna koherentna tomografia (OCT): Badanie to pozwala na uzyskanie przekrojowych obrazów siatkówki, pokazujących jej grubość i umożliwiających wykrycie nagromadzonego płynu lub obrzęku.

Regularne badania wzroku mają kluczowe znaczenie dla wczesnego wykrywania i leczenia retinopatii cukrzycowej, nawet jeśli u pacjenta nie występują żadne objawy.

Retinopatia cukrzycowa przebiega w czterech etapach:

1. Łagodna postać retinopatii nieproliferacyjnej: W tym początkowym stadium występują niewielki obrzęk w naczyniach krwionośnych siatkówki, tzw. mikrotętniaki. Może z nich przeciekać płyn do siatkówki.
2. Umiarkowana postać retinopatii nieproliferacyjnej: W miarę postępu choroby część naczyń krwionośnych odżywiających siatkówkę ulega zablokowaniu.
3. Ciężka postać retinopatii nieproliferacyjnej: Więcej naczyń krwionośnych zostaje zablokowanych, co pozbawia kilka obszarów siatkówki dopływu krwi. Obszary te wydzielają czynniki wzrostu, które sygnalizują siatkówce, aby tworzyła nowe naczynia krwionośne.
4. Proliferacyjna retinopatia cukrzycowa (ang. Proliferative Diabetic Retinopathy, PDR): Najbardziej zaawansowany etap, w którym sygnały wysyłane przez siatkówkę powodują wzrost nowych, nieprawidłowych i kruchych naczyń krwionośnych. Krew z tych nowych naczyń krwionośnych może przeciekać do ciała szklistego (substancji przypominającej żel, która wypełnia oko), powodując poważne problemy ze wzrokiem.

Leczenie retinopatii cukrzycowej zależy od stopnia zaawansowania i ciężkości choroby:

• Wczesne stadia: We wczesnych stadiach retinopatii cukrzycowej odpowiednia kontrola poziomu cukru we krwi, ciśnienia krwi i cholesterolu może pomóc spowolnić postęp choroby. Niezbędne jest regularne monitorowanie stanu oczu przez okulistę.
• Zaawansowane stadia: W bardziej zaawansowanych stadiach konieczne może być leczenie. Istnieją następując opcje:
  • Leczenie laserowe (fotokoagulacja): Może ono spowolnić lub zatrzymać wyciek krwi i płynu w oku. Może również spowodować skurczenie nieprawidłowych naczyń krwionośnych.
  • Witrektomia:  Zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu z oka żelu szklistego i krwi, a także tkanki bliznowatej naciągającej siatkówkę.
  • Iniekcje:  Leki wstrzykiwane do ciała szklistego oka mogą pomóc zmniejszyć obrzęk, spowolnić wzrost nieprawidłowych naczyń krwionośnych i zapobiec przeciekom.

Zapobieganie retinopatii cukrzycowej wymaga proaktywnej kontroli cukrzycy. Oto kilka kluczowych zaleceń:

• Regularne badania wzroku: Kompleksowe badanie oczu z rozszerzonymi źrenicami należy wykonywać co najmniej raz w roku lub częściej, jeśli zaleci to okulista.
• Kontrola poziom cukru we krwi: Istotna jest współpraca ze swoim zespołem opieki zdrowotnej, aby utrzymywać poziom cukru we krwi w docelowym zakresie.
• Kontrola ciśnienie krwi i poziom cholesterolu: Ciśnienie krwi i poziom cholesterolu można kontrolować za pomocą diety, ćwiczeń i, jeśli to konieczne, leków.
• Zdrowy tryb życia: Pełnowartościowa dieta, regularne ćwiczenia fizyczne i rezygnacja z palenia przyczyniają się do poprawy ogólnego stanu zdrowia.
• Monitorowanie zmian widzenia: Należy natychmiast zgłaszać okuliście wszelkie zmiany widzenia.

Życie z retinopatią cukrzycową może być trudne, ale można kontrolować tę chorobę i zachować satysfakcjonującą jakość życia:

• Przestrzeganie planu leczenia: Należy przestrzegać planu leczenia zaleconego przez lekarza, obejmującego przyjmowanie leków, badania wzroku i zmiany stylu życia.
• Wiedza:  Warto wiedzieć jak najwięcej na temat retinopatii cukrzycowej i skutecznych sposobów radzenia sobie z nią. Wiedza jest potężnym orężem dla osób z chorobami przewlekłymi.
• Wsparcie:  Warto dołączyć do grup wsparcia lub dotrzeć do innych osób cierpiących na retinopatię cukrzycową. Wymiana doświadczeń i porady są źródłem wsparcia emocjonalnego i praktycznych wskazówek.
• Pozytywne nastawienie: Pozytywne i proaktywne podejście do swojej choroby może znacząco poprawić jakość życia pacjenta.

Podsumowanie

Retinopatia cukrzycowa to poważna, ale możliwa do opanowania choroba. Rozumiejąc jej przyczyny, objawy i opcje leczenia oraz podejmując działania w celu kontrolowania cukrzycy, można chronić swój wzrok. Regularne badania wzroku, kontrola poziomu cukru we krwi i zdrowy styl życia mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania i leczenia retinopatii cukrzycowej. Osoby z cukrzycą powinny traktować zdrowie oczu priorytetowo, a w razie jakichkolwiek zmiany w widzeniu niezwłocznie zasięgać porady lekarza.