Dokładna przyczyna jaskry nie jest w pełni rozpoznana, ale zazwyczaj wiąże się ze wzrostem ciśnienia w oku. Oto niektóre z głównych czynników, które mogą przyczyniać się do tego stanu:

Zwiększone ciśnienie śródgałkowe

Oko stale produkuje przezroczysty płyn zwany cieczą wodnistą, który odżywia oko i pozwala mu zachować kształt. Płyn ten wypływa z oka przez kanały przypominające siateczkę. Jeśli kanały te zostaną zablokowane lub jeśli oko wytworzy zbyt dużo płynu, ciśnienie śródgałkowe może wzrosnąć, uszkadzając nerw wzrokowy.

Genetyka

Jaskra ma podłoże genetyczne. Jeśli w rodzinie znane są przypadki jaskry, pacjent jest bardziej narażony na rozwój tej choroby. Czynniki genetyczne mogą wpływać na strukturę oka i wydajność układu drenażowego.

Wiek

Ryzyko wystąpienia jaskry wzrasta wraz z wiekiem. Osoby powyżej 60. roku życia są bardziej narażone, a z każdą dekadą życia ryzyko jaskry wzrasta.

Choroby

Ryzyko wystąpienia jaskry mogą zwiększać niektóre choroby, np. cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi i choroby serca. Schorzenia te mogą wpływać na przepływ krwi do nerwu wzrokowego i zwiększać ciśnienie w oku.

Urazy oczu

Uraz oka może spowodować uszkodzenie układu drenażowego oka, a w konsekwencji prowadzić do wzrostu ciśnienia śródgałkowego i jaskry. Może to nastąpić bezpośrednio po urazie lub wiele lat później.

Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów

Długotrwałe stosowanie leków kortykosteroidowych, zwłaszcza kropli do oczu, zwiększa ryzyko wystąpienia jaskry. Leki te mogą wpływać na układ drenażowy oka i prowadzić do wzrostu ciśnienia.

Inne czynniki ryzyka

Wśród dodatkowych czynników ryzyka wymienia się silną krótkowzroczność, cienką rogówkę i zespół rozproszenia barwnika (polegający na tym, że granulki pigmentu z tęczówki ulegają rozproszeniu w obrębie oka).

Objawy jaskry mogą się różnić w zależności od typu i stadium choroby. We wczesnych stadiach wiele osób z jaskrą może nie zauważać żadnych objawów. Jednak w miarę postępu choroby objawy mogą stawać się bardziej dotkliwe.

Jaskra otwartego kąta

Jaskra otwartego kąta zazwyczaj rozwija się powoli, nie powodując żadnych zauważalnych objawów. Utrata wzroku zwykle zaczyna się od widzenia peryferyjnego lub bocznego. Kiedy pojawią się zaburzenia widzenia centralnego, choroba jest już najczęściej w dość zaawansowanym stadium. Regularne badania oczu mają kluczowe znaczenie dla wczesnego wykrywania i zapobiegania znacznej utracie wzroku.

Jaskra zamkniętego kąta

Jaskra zamkniętego kąta może powodować nagłe i ciężkie objawy, w tym:

• silny ból oka
• nudności i wymioty
• nagłe zaburzenia widzenia, często przy słabym oświetleniu
• niewyraźne widzenie
• aureole wokół świateł
• zaczerwienienie oka

Każdy z tych objawów powinien być sygnałem, by natychmiast skonsultować się z okulistą i zapobiec trwałym uszkodzeniom wzroku.

Wczesne wykrycie jaskry ma fundamentalne znaczenie, ponieważ tylko w ten sposób można zapobiec znacznej utracie wzroku. Regularne i kompleksowe badania wzroku są najlepszym sposobem na wykrycie jaskry we wczesnym stadium. Jaskrę diagnozuje się z wykorzystaniem kilku badań i procedur:

Tonometria

Tonometria polega na pomiarze ciśnienia w oku. Zwykle jest to jedno z pierwszych wykonywanych badań. Najpopularniejszą metodą jest tonometria aplanacyjna, polegająca na wywieraniu niewielkiego nacisku na rogówkę w celu zmierzenia ciśnienia śródgałkowego.

Oftalmoskopia

Oftalmoskopia pozwala lekarzowi zbadać nerw wzrokowy pod kątem uszkodzeń. Odbywa się to za pomocą specjalnego instrumentu zwanego oftalmoskopem; świecąc do oka, powiększa on nerw wzrokowy.

Perymetria

Perymetria, czyli badanie pola widzenia, to pomiar widzenia peryferyjnego. Badanie to pomaga wykryć obszary utraty wzroku, które mogą być spowodowane jaskrą.

Gonioskopia

Gonioskopia umożliwia obserwację kąta rogówkowo-tęczówkowego. Na oku umieszcza się specjalną soczewkę, aby umożliwić lekarzowi zobaczenie kąta, pod którym tęczówka styka się z rogówką.

Pachymetria

Pachymetria to pomiar grubość rogówki. Grubość rogówki może wpływać na odczyty ciśnienia śródgałkowego, dlatego też informacja ta jest istotna dla precyzyjnej diagnozy i planowania leczenia.

Biomikroskopia ultradźwiękowa (UBM)

Biomikroskopia ultradźwiękowa (ang. ultrasound biomicroscopy, UBM) wykorzystuje ultradźwięki o wysokiej częstotliwości do tworzenia szczegółowych obrazów przedniego odcinka oka, w tym kąta drenażu, ciała rzęskowego i tęczówki. Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnozowaniu i leczeniu jaskry z zamkniętym kątem przesączania i innych chorób przedniej części oka.

Koherentna tomografia optyczna (OCT)

OCT to nieinwazyjne badanie obrazowe, które wykorzystuje fale świetlne do wykonywania przekrojowych obrazów siatkówki. Pomaga zmierzyć grubość warstwy włókien nerwowych siatkówki pod kątem jaskry.

Mimo że na jaskrę nie ma lekarstwa, odpowiednie leczenie może pomóc obniżyć ciśnienie w oku, zapobiec dalszym uszkodzeniom nerwu wzrokowego i spowolnić postęp choroby.

W zależności od sytuacji, leczenie może obejmować leki, zabieg laserowy, operację lub kombinację tych metod.

Leki

Leki, zazwyczaj w postaci kropli do oczu, są często pierwszą linią leczenia jaskry. Pomagają obniżyć ciśnienie w oku, zmniejszając produkcję cieczy wodnistej lub poprawiając jej odpływ.

Ważne jest, aby stosować te leki zgodnie z zaleceniami lekarza, a dzięki temu skutecznie kontrolować ciśnienie w oku.

Zabiegi laserowe

Laser może być wykorzystany w leczeniu różnych typów jaskry i na różnych etapach choroby:

• Trabekuloplastyka laserowa: Zabieg ten, powszechnie stosowany w przypadku jaskry otwartego kąta, poprawia drenaż przez siateczkę beleczkowatą.
• Irydotomia laserowa: Często stosowana jest w przypadku jaskry z zamkniętym kątem przesączania. Zabieg ten polega na wykonaniu małego otworu w tęczówce, aby ułatwić odprowadzanie płynu.
• Cyklofotoagulacja laserowa: stosowana w zaawansowanych stadiach jaskry. Zabieg ten polega na zmniejszeniu produkcji cieczy wodnistej poprzez oddziaływanie na ciało rzęskowe.

Operacja

Jeśli leki i terapia laserowa nie są skuteczne, obniżenie ciśnienia śródgałkowego może wymagać operacji. Obecnie dostępne są m.in. następujące opcje:

• Trabekulektomia: Zabieg ten polega na stworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej z oka, co powoduje obniżenie ciśnienia śródgałkowego.
• Implanty drenażowe: Do oka wszczepia się maleńkie rurki, które pomagają odprowadzać nadmiar płynu.
• Małoinwazyjna operacja jaskry (MIGS):  Zabieg ten jest mniej inwazyjny niż tradycyjna operacja, a czas rekonwalescencji jest krótszy. Obejmuje różnorodne techniki usprawniające odpływ płynu.

Oprócz leczenia farmakologicznego osoby z jaskrą mogą przeciwdziałać chorobie, zmieniając swój styl życia:

• Zdrowa dieta: Pełnowartościowa dieta bogata w owoce i warzywa ma ogromny wpływ na zdrowie oczu. Szczególnie zaleca się produkty bogate w przeciwutleniacze, takie jak zielone warzywa liściaste.
• Regularne ćwiczenia fizyczne: Umiarkowana aktywność fizyczna może pomóc obniżyć ciśnienie śródgałkowe i poprawić ogólny stan zdrowia.
• Unikanie nadmiernej ilości kofeiny: Duże ilości kofeiny mogą zwiększać ciśnienie śródgałkowe.
• Ochrona oczu: Noszenie okularów ochronnych podczas uprawiania sportów lub innych czynności, które mogą spowodować urazy oczu, także jest metodą zapobiegania jaskrze.

Osoby, które podejrzewają u siebie jaskrę oraz osoby bardziej na nią narażone w związku z obciążeniem genetycznym, wiekiem lub schorzeniami współistniejącymi, powinny skonsultować się z okulistą. Wczesne wykrycie i leczenie mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania znacznej utracie wzroku i skutecznego leczenia jaskry.

Regularne kompleksowe badania wzroku mogą pomóc wykryć jaskrę we wczesnym stadium, jeszcze zanim wystąpią objawy. Okulista może udzielić spersonalizowanej porady, wykonać niezbędne badania i zalecić odpowiednie leczenie w celu ochrony wzroku. Nie warto czekać, aż objawy się nasilą; wszelkie oznaki problemów z oczami powinny być sygnałem, że należy zasięgnąć porady okulisty.

Aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje na temat jaskry, zapraszamy na naszą stronę internetową: www.glaucoma-slt.com